آکادمی مطالعات زنان افغانستان (اوسا) با برگزاری نخستین کنفرانس تحقیقی درباره‌ی مسئله‌ی زنان و جنسیت در روزهای شنبه ۱۲ و یک‌شنبه ۱۳ آگوست در دانشگاه خصوصی زیگموند فروید برلین، آغاز به‌کار کرد. این همایش دو روزه با حمایت مالی شورای پناهندگان دانمارک (DRC)، همکاری دانشگاه زیگموند فروید برلین و فعالیت داوطلبانه‌ی اعضای کلکتیو اوسا برگزار شد.

اوسا، بنیاد پژوهشی‌ای است که از سوی شماری از دانش‌آموختگان علوم اجتماعی، پژوهشگران و نویسندگان مستقل زن از افغانستان در آلمان بنیان‌گذاری شده است. تمرکز اوسا بر بومی‌سازی مفاهیم نظری در حوزه‌ی جنسیت و تولید دانش بومی بر اساس نیازها و اولویت‌ها در این حوزه است.

این کنفرانس زیر نام «بررسی وضعیت زنان در افغانستان؛ دیروز، امروز، فردا» و با حضور بیش از ۶۰ تن از پژوهشگران، نویسندگان و کنشگران حوزه‌ی جنسیت از افغانستان، منطقه و جهان دایر شد. در این کنفرانس نمایندگانی از بنیادهای پژوهشی، نهادهای آکادمیک و سازمان‌های فمنیستی و مدنی هم‌سو در آلمان چون مؤسسه‌ی تبادلات آکادمیک آلمان (DAAD)، بنیاد فریدریش ایبرت (FES)، مادْری (MADRE)، شماری از کلکتیوهای فمنیستی مستقل و پیش‌رو و پژوهشگران و کارشناسان از افغانستان، اقلیم کوردستان، پاکستان، ایران، استرالیا و مصر با تمرکز بر مسایل زنان، جامعه‌ی کوئیر و محیط‌ زیست اشتراک کرده بودند.

درنیمه‌ی اول روز نخست کنفرانس، دکتر فاخره موسوی؛ پژوهشگر در دانشگاه لیون فرانسه و انیس رضایی؛ کاندیدای مقطع کارشناسی ارشد رشته‌ی مطالعات توسعه در دانشگاه آکسفورد، پژوهش‌های مکتوب‌شان را درباره‌ی بازخوانی تجربه‌ی زنان و سایر گروه‌های تحت‌ ستم از آدرس جنسیت طی دو دهه‌ی پسین و بررسی پیامدهای اجتماعی و روانی سلطه‌ی طالبان طی دو  سال گذشته در افغانستان، ارایه کردند. این بخش که با گردانندگی زهرا موسوی؛ مسئول و از بنیان‌گذاران اوسا برگزار شد، با تبادل نظر و پرسش و پاسخ میان ارایه‌کنندگان و اشتراک‌کنندگان به پایان رسید.

در نیمه‌ی دوم روز نخست کنفرانس، دو میزگرد حضوری و مجازی با حضور پژوهشگران و کنشگران حوزه‌ی جنسیت در سطح افغانستان، منطقه و جهان دایر شد. میزگرد اول به شکل مجازی با گردانندگی دکتر ارزلا نعمت؛ از پژوهشگران افغانستان و بنیان‌گذار و مسئول گروه پژوهشی توسعه (DRG) دایر شد. در این بخش، دبیر و کارشناسان به بررسی پس‌زمینه‌های تاریخی و تجربی اشکال مقاومت و سرکوب در حوزه‌ی جنسیت پرداختند و امکان‌ها و امتناع‌های همبستگی میان زنان و سایر گروه‌های تحت ستم را بررسی کردند. در پایان این بخش نیز در قالب تریبون آزاد، میان پژوهشگران و اشتراک‌کنندگان تبادل آراء و نظر صورت گرفت.

میزگرد حضوری با گردانندگی دکتر خدیجه عباسی؛ پژوهشگر و استادیار دانشگاه مطالعات آفریقا و شرق‌شناسی (SOAS) دایر شد. در این بخش، دبیر و کارشناسان به بررسی و ارایه‌ی چالش‌ها و فرصت‌های فعالیت در حوزه‌ی مطالعات جنسیت، ضرورت رویکرد «اینترسکشنال» یا میان‌برشی در تحلیل‌های مرتبط به جنسیت، خلق روایت‌های مکتوب و مستند، ضرورت تولید محتوا و دانش بومی در طرح و تحقق عدالت اجتماعی برای گروه‌های سرکوب‌شده از آدرس جنسیت، شناخت نقش مناسبات قدرت با تمرکز بر سیاست‌های هویتی و جنسی مسلط و مناسبات مرکز/حاشیه در بازخوانی و آسیب‌شناسی تجربه‌ی سرکوب و تمرکز بر اشکال مقاومت بومی و شناخت سرکوب ساختاری پرداختند. در بخش پرسش‌ و پاسخ، اشتراک‌کنندگان به‌صورت مجازی و حضوری بر تأمل به نقش جامعه‌ی دیاسپورا در شناسایی فرصت‌ها برای دادخواهی و مشاهده‌پذیری مقاومت بومی و نیز تغییر روایت مسلط درباره‌ی زنان افغانستان و دیگر گروه‌های اجتماعی تحت‌ ستم تأکید کردند. روز نخست کنفرانس با معرفی کوتاه تصویری اشتراک‌کنندگان و مهمانان روز دوم کنفرانس در بخش «جهان‌کافه» به پایان رسید.

روز دوم کنفرانس با معرفی کوتاه تصویری اشتراک‌کنندگان، آغاز و  تا نیمه‌ی روز ادامه یافت. در این‌روز، اشتراک‌کنندگان در پنج کارگروه تقسیم و درباره‌ی پنج محور اصلی‌ که در تحقیق‌ها و تحلیل‌های روز قبل مطرح شده بود، به‌ رایزنی و ارایه‌ی جمع‌بندی  پرداختند. در پایان این بخش، چهار تن از نمایندگان و کارشناسان حاضر در کنفرانس، فشرده‌ای از بحث‌ها و راهکارهای پیشنهادی و طرح‌شده در گروه‌ها را ارایه کردند.